Fazla mesai ücreti SGK’ya nasıl bildirilir?

Bursa’dan muhasebeci okurumuz Selin hanım soruyor: “Bünyamin bey, bir mükellefimin tekstil atölyesi var, zaman zaman mal yetiştirmek için fazla mesai yapılıyormuş. Denetime girdik, fazla mesai ücretlerinin bir kısmını vermediğimizi tespit etti bir iş müfettişi, bize ceza gönderdi. Yıl yıl müfettişin çıkarttığı fazla mesai ücretlerini çalışanlara ödeyeceğiz. Ama bunları nasıl SGK’ya bildireceğiz, kafamız karıştı. Bundan sonra da fazla mesai ücretlerini nasıl bildirmemiz gerekiyor ceza yememek için. Ne olur ayrıntılı izah edin, bir daha cezalı duruma düşmeyelim.”
Sayın okurum, bu sorduğunuz soru iş hukuku ve sosyal güvenlik hukukunun kesiştiği noktada kalan bir konu.
Şöyle düşünelim: Bir işçiyi işe alıyorsunuz, normalde alacağı ücreti de iş sözleşmesinde kararlaştırıyorsunuz. İşçiye ödediğiniz kadar ücreti de sigorta primine esas kazanç olarak SGK’ya her ay bir sonraki ayın 23’ü gece yarısına kadar SGK’ya internetten bildiriyorsunuz.
Buradaki sorun şu: Ya işçinin ücreti sabit değilse, eğer her ay çalışan farklı sürelerde çalışıyor, fazla mesai de hesaplanınca her ay farklı ücret alıyorsa?
Bu takdirde cezalı duruma düşmemek için çalışanın fazla mesaiden kaynaklanan SGK’ya bildirilecek ücretini ay ay düzenli takip etmeniz gerekiyor. Fazla mesai ücretlerini SGK’ya nasıl bildirmelisiniz, nasıl hesaplama yapacaksınız, nelere dikkat etmeniz lazım? Ayrıntılı olarak açıklayalım.
FAZLA MESAİ NEDİR?
Öncelikle halk arasında bilinen ismiyle “fazla mesai”, kanundaki adıyla ise “fazla çalışma” veya “fazla sürelerle çalışma” nedir, onu tanımlayalım. Fazla mesai ve fazla mesai ücreti 4857 sayılı İş Kanunu gereğince uygulanıyor.
Kanuna göre haftada kırkbeş saatten fazla çalışan işçinin bu çalışması “fazla çalışma” kabul ediliyor ve saatlik ücreti yüzde elli zamlı ödenmek zorunda.
FAZLA MESAİ ÜCRETİ KANUNEN ZORUNLU
Eğer iş sözleşmesinde işçinin örneğin 30 saat çalışacağını kararlaştırmış iseniz işçi o ay 30 saatten fazla çalışmışsa, buna da “fazla sürelerle çalışma” diyoruz. Bu çalışmaların saatlik ücreti ise dörtte bir zamlı oluyor. Tabii her halde haftalık 45 saati aşan çalışmalar yüzde elli zamlı ödenmek zorunda.
Öncelikle halk arasında bilinen ismiyle “fazla mesai”, kanundaki adıyla ise “fazla çalışma” veya “fazla sürelerle çalışma” nedir, onu tanımlayalım. Fazla mesai ve fazla mesai ücreti 4857 sayılı İş Kanunu gereğince uygulanıyor.
Türkçesi şu: Fazla mesai yapan işçinin o süreler için zamlı maaş alma hakkı var. İşçi “ben fazla mesaide zam istemiyorum” dese bile işveren bu süreleri ödemek zorunda.
Yani fazla mesaide ücreti zamlı ödemek kanunen zorunlu…
FAZLA MESAİ ÜCRETİ AYLIK ÖDENİR
İşçiler alacakları ücretleri çalıştıktan sonra (yani ücretini aylık alıyorsa ay sonunda) hak ediyorlar. Ay sonunda hak edilmiş olan fazla mesai ücretini normal ücretle birlikte ödemelisiniz.
Normal koşullarda işçileriniz o ay kaç saat fazla mesai yaptıysa tek tek hesaplamanız ve ay sonunda bordroda ödediğiniz ücreti (istisnalar hariç) aynen SGK’ya bildirmeniz gerekiyor. İşçilerin fazla mesailerini hesaplamak için en sık kullanılan yöntem “puantaj cetveli” veya kartlı giriş-çıkış kaydı düzenleme yöntemleri…
Puantaj cetveli düzenleyerek her bir işçinizin aylık kaç saat fazla mesai yaptığının kaydını tutabiliyorsunuz. Zaten sipariş yetiştirmek için sık sık fazla mesai yapan pek çok şirket de böyle yapıyor.
FAZLA MESAİ SGK’YA NASIL BİLDİRİLİR?
Belirttiğimiz üzere her ayın fazla mesaisini SGK’ya ay ay bildirmeniz zorunlu. “Şu fazla mesaileri ay ay hesaplamak zor, ben onları toplayayım yılsonunda SGK’ya bildiririm” demeniz mümkün değil…
Zira ücretlerin (buna fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretleri de dâhil) çalışılan ayın sonunda SGK’ya bildirilmesi gerekiyor. Sosyal sigortalar hukuku gereğince o ay içerisinde “hak edilen ücretlerin brüt toplamı” sigorta primine esas kazanca giriyor.
AY SONUNDA BİLDİRİLMESİ GEREKİYOR
Fazla mesai ücreti ister zamanında ödensin, ister geç ödensin, isterse de hiç ödenmesin (örneğin işveren iflas ettiği için işçi bir kuruş bile ücret alamasın) SGK’ya bildirme açısındna hiç farketmiyor. Fazla mesai ücretleri dâhil tüm ücretlerin aysonunda SGK’ya bildirilmesi gerekiyor.
ÖDEMEMENİN CEZASI YÜKSEK
Peki, ya fazla mesaileri ödemenizse ve bu durum daha sonra denetime takılınca iş müfettişince tespit edilirse ne olur? Öncelikle cezai duruma düşersiniz onu söyleyelim. Zira fazla mesai ücretini vermemek Çalışma ve İş Kurumu’ndan 2016 yılı için işçi başına 285 TL ceza yiyeceğiniz anlamına geliyor.
Dahası işçinin zamanında ödemediğiniz fazla mesai ücretini ödemeniz gereken aysonundan itibaren mevduata uygulanan en yüksek faiz ile ödemek zorundasınız…
Bitmedi!
Bu işin bir de SGK boyutu var… İş müfettişi yazacağı raporu bir de SGK’ya gönderiyor, bir de SGK size ceza uyguluyor…
SGK AYLIK OLARAK CEZA KESER
Fazla mesai ücretlerin ay ay ödemedi iseniz SGK size aylık olarak iki asgari ücret ceza kesiyor. Bu ceza 2016 yılı için aylık 3294 Lira ceza ödeyeceksiniz demek…
İş müfettişi fazla mesai ücretlerini yıllık bazda hesaplasa da SGK, fazla mesai yaptırdığınız ve fazla mesai ücreti verdiğiniz tüm tutarları ay ay buluyor ve bunlar için ceza uyguluyor. Bunun temel nedeni daha önce de söylediğimiz üzere fazla çalışma ücretleri dâhil tüm ücretlerin hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulması.
Sözün özü: Siz siz olun fazla mesai ücretlerin aylık bazda hesaplayıp ödemeyi ve bu ödediklerinizi de aynen SGK’ya bildirmeyi unutmayın!
Sonra astarı yüzünden pahalıya gelen cezalarla karşılaşırsınız…
Demedi demeyin…
—
Kıssadan Hisse
“Okumak gıdadır. Okuyan insan bilen insandır.”
— Victor Hugo

Kaynak : http://www.memurhaber.com/fazla-mesai-ucreti-sgkya-nasil-bildirilir-1576959y.htm