T.C.
YARGITAY
21. HUKUK DAİRESİ
Esas No.
2009/13391
Karar No.
2010/10434
Tarihi
25.10.2010
İLGİLİ MEVZUAT
506-SOSYAL SİGORTALAR KANUNU ( SSK )/11/23
KAVRAMLAR
İŞ KAZASININ TESPİTİ
GELİR BAĞLANMASI İSTEMİ
ÜLKE DIŞINDA MEYDANA GELEN SİGORTA OLAYLARI
YURT DIŞINDA İŞ KAZASI GEÇİRME
ÖZET
506 SAYILI YASA’NIN UYGULAMA ALANI DEVLETİN HÜKÜMRANLIK SAHASI İLE SINIRLI OLUP, ÜLKE SINIRLARI DIŞINDA UYGULANAMAZ. 506 SAYILI YASA’NIN ÜLKE DIŞINDA MEYDANA GELEN SİGORTA OLAYLARINDA UYGULANABİLMESİ SGK’NA YÜKÜMLÜLÜKLER GETİREN SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ VEYA KISA VADELİ SİGORTA KOLLARINI DA KAPSAYAN TOPLULUK SİGORTALARI BULUNMASI HALİNDE MÜMKÜN OLABİLİR. SOMUT OLAYDA, DAVACI MURİSİNİN DAVALI İŞVERENİN YURTDIŞINDA IRAK’TA BULUNAN İŞYERİNE ÇALIŞMAYA GİDERKEN, ZARARLANDIRICI OLAYA MARUZ KALDIĞINA VE IRAK İLE TÜRKİYE ARASINDA SGK’YI YÜKÜMLÜLÜKLER ALTINA SOKAN SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ BULUNMADIĞINA VE TOPLULUK SİGORTASI İŞ KAZASINI KAPSAMADIĞINA GÖRE OLAYIN SGK YÖNÜNDEN İŞ KAZASI SAYILMASI VE GİDEREK SGK’NUN 506 SAYILI YASA GEREĞİNCE SORUMLU OLDUĞUNDAN SÖZ EDİLMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR
Davacı, murisinin 09.01.2007 tarihinden geçirdiği kazanın iş kazası olduğunun tespiti ile SGK 23. madde gereği gelir bağlanması gerektiğine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi Hacer Pat tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi:
KARAR : 1-Dosyadaki yazılara ,toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı iş veren Kulak İnşaat AŞ.’nin tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Davalı SGK’nun temyizine gelince;
Dava, nitelikçe davacının murisi Ali Nihat Özbingül’ün davalının işcisi olarak Irak’ta istihdam edilmek üzere Bağdat’a götürülmekte iken yolculuk sırasında bulunduğu uçagın düşmesi sonucu 09.01.2007 tarihinde gerçekleşen ölümünün iş kazası olduğunun tesbiti istemine ilişkindir..
İddia, savunma dosyadaki bilgi ve belgelerle dinlenen tanık beyanlarından, davacının murisi Ali Nihat’ın davalı şirketin Bağdat’daki işyerinde çalışmak üzere 34 arkadaşı ile birlikte Moldova Hava yollarına ait yolcu uçağı ile Adana’dan hareket edildiği, ancak uçağın Bağdat hava alanı yakınında düştüğü, murisin ve diğer yolcuların öldüğü, gerçekleşen olayın davalı işveren yönünden ” iş kazası” olduğu tartışmasızdır. Eldeki davada uyuşmazlık olayın SGK yönünden 506 sayılı Yasa’nın 11. maddesine göre ” iş kazası” sayılıp sayılmayacağı ve SGK’nun davacılara 506 sayılıYasada iş kazası sigorta kolundan öngörülen yardımları yapmakla yükümlü olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Dosya içeriğinden yurt dışında çalışmak üzere götürülmekte iken, kazaya maruz kalan işçinin uzun vadeli sigorta kolları olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası bakımından topluluk sigortasına tabi olduğu iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı topluluk sigortası yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Kamu hukuku alanına giren Sosyal Güvenlik Hukuku’nun hizmet akdiyle çalışanlar yönünden başlıca kaynağını oluşturan olay tarihinde yürürlükte bulunan 506 sayılı Yasa, SGK’na yükümlülükler getiren bir sosyal güvenlik sözleşmesi veya topluluk sigortası bulunmadığı takdirde kural olarak Türk milli sınırları içerisinde ve Türkiye’de tescilli işyerleri ve işverenler ile kanun kapsamındaki işçiler için uygulanabilir.
Başka bir anlatımla 506 sayılı Yasa’nın uygulama alanı devletin hükümranlık sahası ile sınırlı olup, ülke sınırları dışında uygulanamaz. 506 sayılı Yasa’nın ülke dışında meydana gelen sigorta olaylarında uygulanabilmesi SGK’na yükümlülükler getiren sosyal güvenlik sözleşmesi veya kısa vadeli sigorta kollarını da kapsayan topluluk sigortaları bulunması halinde mümkün olabilir. Somut olayda, davacı murisinin davalı işverenin yurtdışında Irak’ta bulunan işyerine çalışmaya giderken, zararlandırıcı olaya maruz kaldığına ve Irak ile Türkiye arasında SGK’yı yükümlülükler altına sokan sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmadığına ve topluluk sigortası iş kazasını kapsamadığına göre olayın SGK yönünden iş kazası sayılması ve giderek SGK’nun 506 sayılı Yasa gereğince sorumlu olduğundan söz edilmesi mümkün değildir.
Mahkemece yukarıda belirtilen maddi ve hukuki olgular gözetilmeden dava konusu olayın SGK yönünden de iş kazası sayılmasına karar verilerek “iş kazasından” SGK’da 506 sayılı Yasa gereğince sorumlu olması sonucunu doğuracak biçimde yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum’un temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlerden ilgiliye yükletilmesine, 25.10.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.